Το αίτιο της Λεπτοσπείρωσης του σκύλου είναι τα παθογόνα μικρόβια (βακτήρια) του γένους Leptospira που ανήκουν στην τάξη των Σπειροχαιτών.
Πρόκειται για σπειροειδείς, νηματοειδείς μικροοργανισμούς, ευκίνητους, που κάθε άκρο τους είναι λυγισμένο σαν αγκίστρι και κυκλοφορούν στο αίμα του οργανισμού που προσβάλλουν.
Τα βακτήρια αυτά είναι είτε ΠΑΘΟΓΟΝΑ (μπορούν δηλαδή να προκαλέσουν ασθένεια σε ζώα και Άνθρωπο),είτε ΣΑΠΡΟΦΥΤΙΚΑ (δεν προκαλούν νόσο και βρίσκονται ελεύθερα στη φύση-νερό,υγρό χώμα).
Η επιβίωση, ο πολλαπλασιασμός και η διασπορά των ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ λεπτοσπειρών γίνεται μέσω των πολλών και διαφορετικών άγριων και οικόσιτων ζώων που τις "φιλοξενούν" κυρίως στους νεφρούς τους και τις αποβάλλουν στο περιβάλλον μέσω του ούρου τους συνεχόμενα ή κατά διαστήματα και για πολλούς μήνες! Τα ζώα αυτά ΔΕΝ εκδηλώνουν απαραίτητα την ασθένεια (ή αν την εκδηλώσουν είναι σε πολύ ήπια μορφή). Λειτουργούν όμως σαν "ΑΠΟΘΗΚΕΣ" του μικροβίου στη φύση και γι'αυτό ονομάζονται "φυσικοί" ξενιστές (φορείς) ή ζωϊκά υπόδοχα.
Κάποια από αυτά τα ζώα είναι : τα τρωκτικά (αρουραίοι,ποντίκια), τα βοοειδή, τα αιγοπρόβατα, τα άλογα, οι χοίροι, οι σκύλοι, οι γάτες (και πολλά,πολλά άλλα!).
Τα τρωκτικά θεωρούνται ο βασικότερος "φυσικός" ξενιστής που συμβάλλει στη διατήρηση και διασπορά των παθογόνων λεπτοσπειρών στη φύση.
Στο περιβάλλον, οι παθογόνες λεπτόσπειρες επιβιώνουν για μήνες μέσα στο νερό και το χώμα όταν οι περιβαλλοντικές συνθήκες το επιτρέπουν (υψηλές θερμοκρασίες και υγρασία) και από εκεί μπορούν να εισέλθουν στο σώμα ζώων και Ανθρώπου.
Οι λεπτόσπειρες είναι ευαίσθητες στην ξηρασία και τις ακραίες θερμοκρασίες περιβάλλοντος (πάγος!) γι'αυτό και η Λεπτοσπείρωση συναντάται συχνότερα στις Τροπικές περιοχές της Γης!
Περισσότεροι από 200 διαφορετικοί ορότυποι (ας πούμε διαφορετικά "υποείδη" ή λοιμογόνα στελέχη,αν και η μετάφραση των ιατρικών όρων ΔΕΝ είναι τόσο απλή) λεπτοσπειρών υπάρχουν στη φύση.Κάθε ορότυπος έχει και τον "φυσικό" του ξενιστή, το είδος ζώου δηλαδή που χρησιμοποιεί σαν "ΑΠΟΘΗΚΗ" για την επιβίωσή του.
Αν κάποιος οργανισμός (πχ. Άνθρωπος) δεν είναι "φυσικός" ξενιστής της λεπτόσπειρας ή κάποιος οργανισμός μολυνθεί από έναν συγκεκριμένο ορότυπο για τον οποίο δεν είναι "φυσικός" ξενιστής, τότε μπορεί να αρρωστήσει! Τους οργανισμούς αυτούς τους ονομάζουμε "τυχαίους" ξενιστές και είναι τα τελικά θύματα της λεπτόσπειρας.
Οι ορότυποι που συχνότερα απαντώνται στη φύση(και προκαλούν τη νόσο στο σκύλο) και τα διάφορα ζώα που αποτελούν τους "φυσικούς" τους ξενιστές είναι:
L.canicola : σκύλος
L. icterohaemorrhagiae: αρουραίος (Rattuw novergicus)
L.grippotyphosa: άγρια είδη ζώων (racoon, opossum, skunk)
L.pomona: γουρούνι, αγελάδα
L.bratislava: άλογο
Υπάρχει όμως μεγάλη αλληλοεπικάλυψη μεταξύ οροτύπων και ξενιστών. Ο ίδιος ορότυπος δηλαδή μπορεί να έχει περισσότερους από έναν φυσικούς ξενιστές!
Σε κάθε χώρα του κόσμου αλλά και σε διαφορετικές περιοχές μέσα στην ίδια χώρα, επικρατούν διαφορετικοί ορότυποι του ίδιου μικροβίου.
Αυτό που γνωρίζαμε σίγουρα για περισσότερο από 80 χρόνια (Klarenebeek 1933), ήταν πως ο σκύλος αποτελούσε φυσικό ξενιστή για κάποιες παθογόνες λεπτόσπειρες (L.canicola). Αυτό που γνωρίζουμε σίγουρα σήμερα, είναι πως ο σκύλος είναι ευαίσθητος και μολύνεται από διάφορους οροτύπους παθογόνων λεπτοσπειρών, ανάλογα με την περιοχή της Γης στην οποία αναφερόμαστε και κυρίως την ύπαρξη των διαφόρων φορέων! (άγρια ζώα).
Πριν από το 1970, οι ορότυποι L.canicola, L. icterohaemorrhagiae, θεωρούνταν τα αίτια της "κλασσικής" Λεπτοσπείρωσης του σκύλου που προκαλούσαν τα περισσότερα περιστατικά κλινικής Λεπτοσπείρωσης. Γι'αυτό το λόγο, τα πρώτα εμβόλια που παρασκευάσθηκαν και έχουμε στη διάθεσή μας ακόμα και σήμερα, περιέχουν κυρίως αυτούς τους δύο ορότυπους. Από το 1970 και μετά όμως, η νόσος εξελίχθηκε και παρατηρήθηκε αύξηση των κρουσμάτων που οφείλονται και σε άλλους ορότυπους! ( L.grippotyphosa, L.pomona,L.australis).
Το ερώτημα εδώ είναι αν τα εμβόλια που έχουμε στη διάθεσή μας σήμερα, προστατεύουν από όλους τους ορότυπους του μικροβίου!
(Λεπτομέρειες για τα εμβόλια του σκύλου γενικά και κατά της Λεπτοσπείρωσης ειδικά, θα βρείτε ΕΔΩ).
3.ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΒΙΟΥ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΗ ΛΕΠΤΟΣΠΕΙΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ?